Từ những năm 1936, Phenytoin đã trở thành một trong những loại thuốc được sử dụng phổ biến trong điều trị co giật, động kinh và được đưa vào danh mục thuốc thiết yếu của tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về công dụng, tác dụng phụ cũng như cách dùng Phenytoin để đạt hiệu quả tối ưu.

Phenytoin thường được chỉ định trong trường hợp nào?

Nhờ khả năng ổn định điện thế màng tế bào, làm chậm sự lan truyền của các xung động điện trong não bộ, Phenytoin thường được sử dụng để điều trị các dạng động kinh như động kinh toàn thể, động kinh cục bộ… Tuy nhiên, thường ít có tác dụng đối với dạng động kinh vắng ý thức. Hơn nữa, không phải ai cũng đáp ứng tốt với thuốc, do vậy nhiều trường hợp phải chuyển sang thuốc khác sau một thời gian dùng Phenytoin.

Ngoài ra, Phenytoin còn được sử dụng trong một số trường hợp rối loạn nhịp tim hoặc đau dây thần kinh.

Phenytoin sử dụng để điều trị hầu hết các dạng động kinh trừ động kinh vắng ý thức

Chống chỉ định của thuốc Phenytoin

Một số trường hợp không nên sử dụng hoặc phải thận trọng khi dùng Phenytoin gồm:

– Người bệnh đang dùng thuốc Delavirdine (Rescriptor) điều trị HIV.

– Người bị dị ứng với Phenytoin hoặc có tiền sử dị ứng với một loại thuốc khác tương tự như ethotoin, fosphenytoin hoặc mephenytoin,…

– Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.

– Người bệnh có tiền sử hoặc đang mắc các bệnh về gan, nhịp tim chậm.

Ngoài ra, bạn cũng cần thông báo với bác sĩ nếu như mắc một số bệnh lý như tiểu đường, trầm cẩm, hoặc có ý nghĩ tự sát trước đây.

Một số lưu ý khi sử dụng thuốc Phenytoin

Liều lượng

Liều dùng Phenytoin phải được điều chỉnh theo nhu cầu, cân nặng, độ tuổi của từng người bệnh, cụ thể:

– Người lớn và thiếu niên: Liều khởi đầu 100 – 125mg/lần x 3 lần/ngày. Điều chỉnh liều theo khoảng cách 7 – 10 ngày. Liều duy trì 300 – 400 mg/ngày.

– Trẻ em: Liều khởi đầu 5mg/kg/ngày, chia 2 – 3 lần, điều chỉnh liều khi cần nhưng không vượt quá 300mg/ngày. Liều duy trì 4 – 8mg/kg/ngày chia 2 – 3 lần.

Trong trường hợp cơn co giật không thể kiểm soát dẫn đến trạng thái động kinh, người bệnh có thể được tiêm tĩnh mạch benzodiazepin (như diazepam,…), tiếp đó là tiêm tĩnh mạch Phenytoin với liều 15 – 20mg/kg, tốc độ không vượt quá 50mg/phút.

Còn với người cao tuổi, bệnh nặng hoặc người bị suy gan cần phải giảm liều, bởi ở những người này, sự chuyển hóa phenytoin thường kéo dài, làm tăng nguy cơ tác dụng phụ. Đối với người bị béo phì, toàn bộ liều phải được tính toán dựa trên trọng lượng lý tưởng cộng với 1.33 lần phần vượt quá cân nặng lý tưởng bởi vì phenytoin được phân bố nhiều trong mỡ.

Cách sử dụng

Để đạt hiệu quả tối ưu và hạn chế tác dụng không mong muốn khi sử dụng Phenytoin, bạn cần lưu ý:

– Sử dụng thuốc sau ăn để giảm bớt kích ứng dạ dày.

– Với Phentoin dạng viên nén, bạn không nên bẻ, nhai hoặc phá vỡ viên thuốc. Còn với dạng nước hoặc siro, bạn nên lắc đều trước khi sử dụng.

– Tuân thủ sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng giảm liều, ngưng bỏ thuốc.

– Không sử dụng rượu, bia, các chất kích thích trong thời gian uống thuốc Phenytoin vì chúng có thể làm tăng tác dụng phụ của thuốc.

– Nếu bạn quên một liều thuốc thì hãy sử dụng ngay khi nhớ ra, tuy nhiên nếu đã gần tới thời gian uống liều tiếp theo, bạn có thể bỏ qua để tránh dùng quá liều.

– Phenytoin có thể làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai, do vậy để tránh mang thai ngoài ý muốn, bạn nên lựa chọn các phương pháp ngừa thai khác.

– Thuốc có thể làm chậm phản ứng của bạn do vậy hãy cẩn thận khi lái xe hoặc điều khiển máy móc.

– Nếu có biểu hiện dị ứng thuốc như phát ban, khó thở, sưng mặt,… hãy đến ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.

Sử dụng thuốc Phenytoin đúng liều lượng, không tự ý ngưng thuốc đột ngột

Kết hợp dùng thuốc với sản phẩm thảo dược

Để tăng hiệu quả điều trị, hạn chế phải tăng liều thuốc tây, các chuyên gia khuyến cáo người bệnh động kinh nên kết hợp cùng các sản phẩm bổ trợ từ thảo dược Câu đằng, An tức hương. Bởi lẽ, những thảo dược này không chỉ có tác dụng trấn an tâm thần, mà còn gián tiếp hỗ trợ cơ thể tăng sinh GABA nội sinh, ổn định dẫn truyền thần kinh, nhờ đó giúp giảm tần số, mức độ, thời gian diễn ra cơn co giật hiệu quả, góp phần rút ngắn thời gian điều trị và hạn chế tác dụng phụ của thuốc Phenytoin khi phải dùng lâu dài.

Có thể bạn quan tâm:

Giải pháp từ bộ đôi thảo dược Câu đằng, An tức hương giúp điều trị động kinh hiệu quả

Người bệnh động kinh nên ăn gì, kiêng gì?

Tác dụng phụ của Phenytoin

Tác dụng phụ đáng chú ý nhất của Phenytoin là gây dị tật thai gồm hội chứng hydantoin, dị tật lỗ thông, khuyết tật tim, dị dạng trên khuôn mặt, giảm sắc tố móng tay, chảy máu thai nhi…. Do vậy phụ nữ đang mang thai cần hết sức thận trọng. Ngay khi có ý định mang thai, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có thể điều chỉnh liều hoặc thay đổi thuốc khác phù hợp hơn. Bên cạnh đó, bổ sung acid folic thường xuyên sẽ giúp con giảm nguy cơ xuất hiện các dị tật bẩm sinh. Phenytoin cũng có thể bài tiết qua sữa mẹ và ảnh hưởng không tốt tới trẻ, vì vậy hãy nuôi con hoàn toàn bằng sữa ngoài nếu đang sử dụng loại thuốc này.

Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp một số tác dụng không mong muốn khác như:

– Hoại tử gan, suy giảm chức năng thận.

– Ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của xương và răng.

– Nhầm lẫn, hay quên, suy giảm trí nhớ.

– Bồn chồn, hồi hộp, rối loạn cảm xúc, trầm cảm, rối loạn tâm thần.

– Khó thở, khó nói hoặc khó nuốt.

– Nhược cơ, tê liệt, run chân tay, khó kiểm soát hoặc phối hợp cơ bắp.

– Đầy hơi, đau bụng, táo bón, tiêu chảy.

– Chóng mặt, hoa mắt, khó chịu.

– Dị ứng, mẩn ngứa, phát ban.

Hiệu quả của thuốc phụ thuộc nhiều vào việc người bệnh có dùng thuốc thường xuyên, đều đặn và đúng liều lượng hay không, do vậy, để tránh quên thuốc, bạn nên đặt chuông báo thức hay điện thoại để nhắc nhở. Và nếu còn bất cứ điều gì thắc mắc, hãy liên hệ tới số 024.3775.9051 – 0972.032.029, để được các chuyên gia hỗ trợ tư vấn trực tiếp.

Ds Mai Hoa

Biên tập viên sức khỏe Trung Mỹ

Nguồn tham khảo: https://www.drugs.com/sfx/phenytoin-side-effects.html

https://www.drugs.com là website dược phẩm lớn tại Hoa Kỳ, có thời gian hoạt động trên 20 năm, với mục đích cung cấp thông tin hữu ích về các loại thuốc cho người tiêu dùng và các chuyên gia chăm sóc sức khỏe.