Bong võng mạc là một trong những tình huống cấp cứu nhãn khoa khẩn cấp, bởi nó có thể dẫn đến mù lòa. Mặc dù không gây đau đớn nhưng bong võng mạc luôn có những triệu chứng cảnh báo nhất định. Phát hiện và điều trị kịp thời sẽ giúp người bệnh hạn chế mức thấp nhất sự suy giảm thị lực về sau.

Bong võng mạc là gì?

Bong võng mạc là tình trạng võng mạc mắt bị kéo lệch khỏi vị trí bình thường của nó. Võng mạc bị tách ra khỏi lớp màng mạch – bộ phận được cấu tạo bởi những mạch máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho võng mạc. Nếu không được điều trị, khả năng mất thị lực vĩnh viễn là hoàn toàn có thể xảy ra.

Bong võng mạc là khi võng mạc bị tách ra khỏi lớp màng mạch nuôi dưỡng

Dấu hiệu nhận biết bong võng mạc

Bong võng mạc không gây đau đớn, nhưng luôn có những dấu hiệu cảnh báo xuất hiện trước khi xảy ra như:

– Sự xuất hiện đột ngột của nhiều chấm đen ngang qua khi nhìn (ruồi bay trước mắt)

– Nháy sáng ở một hoặc cả hai mắt

– Giảm tầm nhìn ngoại vi

– Nhìn mờ

Nếu có những dấu hiệu trên, người bệnh cần đến gặp bác sỹ ngay để được cấp cứu kịp thời.

Yếu tố nguy cơ gây bong võng mạc

Những đối tượng sau đây có nguy cơ cao phát triển bong võng mạc:

– Trên 50 tuổi

– Đã từng bị bong võng mạc hoặc trong gia đình có người thân bị bong võng mạc

– Người mắc cận thị nặng

Nguyên nhân gây bong võng mạc

Ở những người cao tuổi, dịch kính trong mắt có thể co lại hoặc trở nên kém kết dính. Nó có thể tách ra khỏi bề mặt võng mạc gây nên tình trạng bong dịch kính thùy sau (PVD). Dịch kính bong ra khỏi võng mạc tạo ra một lực kéo đủ để khiến võng mạc bị rách. Nếu không được điều trị, thủy dịch có thể tràn ra phía sau và lắng đọng bên dưới võng mạc. Lúc này, mạng lưới mạch máu không thể cung cấp máu để võng mạc hoạt động. Các tế bào võng mạc mắt chết dần và dẫn đến mất thị lực.

Ngoài ra, bong võng mạc cũng có thể do chấn thương mắt, biến chứng võng mạc do bệnh tiểu đường

Chẩn đoán bong võng mạc

Một số thủ tục y tế được tiến hành để chẩn đoán bong võng mạc bao gồm:

Soi đáy mắt: Bác sỹ sẽ dùng đèn khe và kính soi đáy mắt để kiểm tra võng mạc, giúp bác sỹ nhìn thấy những lỗ thủng, vết rách hay sự tách rời của võng mạc.

Siêu âm: Nếu có xuất huyết dịch kính, soi đáy mắt không thể nhìn rõ võng mạc thì người bệnh sẽ phải siêu âm.

Điều trị bong võng mạc

Phẫu thuật là phương pháp thường được chỉ định để điều trị bong võng mạc, áp dụng phương pháp phẫu thuật nào còn phụ thuộc vào mức độ bệnh:

Nếu có rách võng mạc

– Phẫu thuật Laser (Photocoagulation): Tia laser được chiếu qua đồng tử, “làm bỏng” vùng xung quanh vết rách để tạo ra những vết sẹo – được coi như mối hàn để nối lại chỗ rách của võng mạc.

– Phương pháp Freezing (Cryopexy): Sau khi gây tê tại chỗ để mắt mất cảm giác đau, bác sỹ sẽ dùng một đầu dò lạnh tiếp xúc trực tiếp tại vị trí vết rách, “đóng băng” vị trí này để ra một vết sẹo kết dính vết rách vào võng mạc.

Phương pháp phẫu thuật bong võng mạc bằng laser (trên) và lạnh đông (dưới)

Nếu chỉ bong võng mạc đơn thuần

Nếu võng mạc đã bị bong ra, phẫu thuật cần được thực hiện ngay. Việc lựa chọn phương pháp phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm: Tình trạng bong của võng mạc, sức khỏe của người bệnh.

– Bơm bong bóng khí vào mắt: Một bong bóng chứa khí nén Retinopexy được bơm vào mắt của người bệnh. Bong bóng này sẽ đẩy vùng võng mạc có vết rách hoặc bị bong ép sát vào màng mạch, ngăn không để dịch kính chảy ra. Người bệnh cần giữ yên đầu trong vài ngày sau phẫu thuật để bong bóng được nằm đúng vị trí.

– Ấn độn củng mạc – Scleral (SKLEER-ul): Khâu một mảnh silicone vào lòng trắng của mắt (màng cứng hay củng mạc) trên khu vực bị ảnh hưởng. Điều này giúp giảm lực kéo từ dịch kính lên võng mạc.

Nếu võng mạc có nhiều chỗ rách hoặc bong, việc ấn độn củng mạc có thể được thực hiện nhiều lần, hay còn gọi là làm đai củng mạc.

– Hút và thay thế dịch kính trong mắt (Vitrectomy): Bác sỹ sẽ loại bỏ dịch kính trong mắt. Không khí hoặc chất lỏng được bơm vào bên trong, lấp đầy chỗ trống cho những dịch kính vừa được hút ra.

Hiện nay, có nhiều phương pháp chữa trị bong võng mạc. Việc phát hiện kịp thời và lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp góp phần cải thiện thị lực của người bệnh. Tuy nhiên, bạn cần xác định rằng rất khó để có thể khôi phục hoàn toàn thị lực sau khi phẫu thuật.

Ds. Hoàng Yến

Nguồn tham khảo:

http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/retinal-detachment/home/ovc-20197289