Xơ vữa mạch vành là con đường dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, trong đó có nhồi máu cơ tim. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp người bệnh thoát khỏi những rủi ro không đáng có.

Xơ vữa mạch vành là gì?     

Tim được nuôi dưỡng bởi một hệ thống mạch máu nằm trên bề mặt quả tim, được gọi với tên riêng là mạch vành. Ở người khỏe mạnh, thành động mạch sẽ trơn nhẵn và đàn hồi. Tuy nhiên ở người bệnh xơ vữa mạch vành thì bên trong động mạch lại xuất hiện các mảng xơ vữa. Chúng được cấu tạo từ cholesterol và các chất thải trong máu, tích tụ và phát triển lớn dần theo thời gian, làm cản trở dòng máu đến nuôi dưỡng cơ tim.    

Xơ vữa mạch vành làm cản trở dòng máu lưu thông đến nuôi tim

Xơ vữa mạch vành gây ra những triệu chứng gì?

Mảng xơ vữa phát triển đủ lớn sẽ gây ra thiếu máu cơ tim (thường là tắc hẹp trên 50%). Khi đó người bệnh sẽ gặp phải một số triệu chứng như: 

– Đau thắt ngực, nhói ở ngực. Cơn đau có thể lan ra cổ, vai, hàm, cánh tay trái…

– Khó thở

– Mệt mỏi

– Tim đập nhanh

– Chóng mặt, choáng váng

– Buồn nôn, ợ nóng.

– Đổ mồ hôi lạnh.

Yếu tố nguy cơ gây xơ vữa mạch vành

Xơ vữa mạch vành thường phát triển ở những người có càng nhiều yếu tố nguy cơ như:

– Tuổi cao: Tỷ lệ xơ vữa mạch vành tăng cao theo độ tuổi do sức đề kháng ở người già ngày càng suy giảm và tốc độ lão hóa tăng lên.      

– Giới tính: Nam giới có nguy cơ xơ vữa động mạch vành cao hơn nữ giới, nhưng sau tuổi mãn kinh thì nguy cơ xơ vữa ở nữ giới lại tăng lên.  

– Tiền sử gia đình: Nếu gia đình bạn có cha hoặc anh/em trai bị xơ vữa mạch vành trước tuổi 55; mẹ hoặc chị/em gái mắc bệnh trước tuổi 65 thì bạn cũng có nguy cơ cao bị xơ vữa mạch vành.

– Hút thuốc lá: Người có thói quen hút thuốc hoặc hít phải khói thuốc có nguy cơ xơ vữa mạch vành tăng cao gấp 3 lần so với người bình thường.

– Bệnh mạn tính: như tăng huyết áp, tiểu đường, mỡ máu cao…

– Căng thẳng tâm lý: làm gia tăng sản sinh các gốc tự do trong cơ thể – tác nhân gây tổn thương động mạch và khởi phát hình thành mảng xơ vữa.

– Lười vận động: Những người ít vận động, thường làm việc ngồi một chỗ có nguy cơ xơ vữa động mạch cao hơn người thường xuyên luyện tập thể dục thể thao.

– Chế độ ăn thiếu khoa học: Ăn nhiều thực phẩm chứa chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, đồ ngọt, ăn mặn…  

Biến chứng nguy hiểm từ xơ vữa mạch vành

Xơ vữa mạch vành là con đường dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như:

– Nhồi máu cơ tim: Khi mảng xơ vữa phát triển quá dày và bị nứt vỡ, tại vị trí đó sẽ hình thành nên cục máu đông để sửa chữa tổn thương nhưng đồng thời cục máu đông này lại gây tắc nghẽn hoàn toàn mạch máu, dẫn đến nhồi máu cơ tim. Đây là biến chứng nguy hiểm có thể gây tử vong nếu người bệnh không được cấp cứu kịp thời.    

– Suy tim: Cơ tim không nhận được đủ máu nuôi dưỡng sẽ giảm khả năng co bóp và bơm máu, lâu dần sẽ dẫn tới suy tim.   

– Rối loạn nhịp tim: Những tổn thương sau nhồi máu cơ tim có thể để lại những vết sẹo, làm cản trở đường dẫn truyền điện trong tim gây rối loạn nhịp tim.     

Các phương pháp điều trị xơ vữa mạch vành

Thuốc điều trị xơ vữa động mạch

Bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn một số loại thuốc để giảm nhẹ triệu chứng và quản lý các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được. Bao gồm:

– Thuốc hạ mỡ máu: nhóm statin (simvastatin, lovastatin, rosvastatin…), nhóm fibrate (fenofibrate, gemfibrozil, ciprofibrate…).

– Thuốc chống đông máu: như warfarin, aspirin, clopidogrel… giúp ngăn ngừa cục máu đông gây nhồi máu cơ tim.

– Thuốc giảm đau thắt ngực: phổ biến nhất là nhóm nitrat với các biệt dược như nitroglycerin, isosorbide mononitrate, isosorbid dinitrat…

– Thuốc hạ áp: nhóm chẹn kênh canxi, ức chế men chuyển, chẹn beta giao cảm…

Bên cạnh đó, người bệnh nên sử dụng kết hợp thuốc cùng những thảo dược có tác dụng hạ cholesterol máu, giảm huyết áp, chống cục máu đông và ức chế mảng xơ vữa phát triển như Bồ hoàng, Đỏ ngọn, Hoàng bá… Hiện nay, những thảo dược này đã có mặt trong các thực phẩm bảo vệ sức khỏe cho người bệnh xơ vữa mạch vành dạng viên uống tiện lợi. Sử dụng những viên uống này song song cùng thuốc tây sẽ giúp người bệnh giảm nhanh triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng từ xơ vữa động mạch vành.     

Thuốc chỉ làm giảm triệu chứng, không thể chữa khỏi hoàn toàn xơ vữa mạch vành

 

Duy trì lối sống khoa học   

Để ngăn ngừa xơ vữa mạch vành tiến triển, bạn cần duy trì một lối sống khoa học, bao gồm:

– Không hút thuốc lá, thuốc lào, cắt giảm lượng rượu bia (chỉ nên uống tối đa 1 lon bia hoặc 2 ly rượu vang nhẹ mỗi ngày).

– Tăng cường luyện tập thể dục: Bạn nên dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho các hoạt động thể dục thể thao như đi bộ, đạp xe, thái cực quyền, yoga…

– Điều chỉnh chế độ ăn: Cắt giảm thực phẩm chứa nhiều chất béo như các loại thịt đỏ, mỡ, nội tạng động vật, lòng đỏ trứng… Tăng cường bổ sung các loại rau quả tươi, ngũ cốc nguyên cám, các loại thịt trắng như cá tươi, hải sản, thịt gia cầm…

– Quản lý căng thẳng bằng cách tập yoga, thiền tịnh và tham gia các hoạt động giải trí…

Phẫu thuật   

Khi mạch vành đã tắc hẹp trên 70% và dùng thuốc không còn hiệu quả, người bệnh cần phải được tiến hành phẫu thuật:  

– Nong mạch, đặt stent: Trong phương pháp này, bóng nong gắn ở đầu một ống thông sẽ được luồn từ tĩnh mạch ở bẹn hoặc cánh tay đến vị trí mạch máu bị xơ vữa. Sau đó, bóng được bơm căng để ép mảng xơ vữa lại và stent được đặt tại vị trí vừa nong để giữ động mạch được cố định.     

– Bắc cầu động mạch vành: Nếu mạch vành bị tắc hẹp tại nhiều nhánh hoặc mảng xơ vữa nằm ở những vị trí khó đặt stent, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật bắc cầu động mạch vành. Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ sử dụng 1 đoạn mạch máu khỏe mạnh từ chân hoặc ngực của chính người bệnh để tạo thành cầu nối dẫn máu đến nuôi dưỡng vùng cơ tim bị thiếu máu.     

– Phẫu thuật laser: Bác sĩ sẽ sử dụng năng lượng tia laser để tạo ra những lỗ nhỏ trong tim, từ đó sẽ kích thích sự phát triển của các mạch máu mới để thay thế cho những mạch máu bị xơ vữa.

Cho đến nay, xơ vữa mạch vành là bệnh lý mà y học vẫn chưa tìm ra cách để chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên người bệnh không nên vì vậy mà mất hy vọng, bởi nếu tuân thủ dùng thuốc và kết hợp cùng lối sống khoa học, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh với xơ vữa động mạch vành. 

Xem thêm:

8 thực phẩm tốt nhất dành cho người xơ vữa động mạch

Bồ hoàng – Loại phấn hoa đặc biệt ngăn xơ vữa mạch vành tiến triển

Biên tập viên sức khỏe Trung Mỹ

Dược sĩ Mạnh Hùng

Nguồn tham khảo:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/coronary-artery-disease/symptoms-causes/syc-20350613