Nếu bác sĩ nói rằng, bạn bị rối loạn chuyển hóa lipid máu thì hãy cẩn trọng, vì điều đó có nghĩa là bạn đang “sở hữu” một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây xơ vữa động mạch với nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy rối loạn chuyển hóa lipid máu là gì và làm thế nào để kiểm soát bệnh hiệu quả? Câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây.

Rối loạn chuyển hóa lipid máu là gì?  

Lipid máu được đại diện bởi 4 chỉ số là LDL – cholesterol (LDL – C), HDL – cholesterol (HDL – C), triglycerid và cholesterol toàn phần. Rối loạn lipid chuyển hóa máu (gọi tắt là rối loạn lipid máu) chỉ tình trạng sụt giảm HDL – C và/hoặc tăng các chỉ số LDL – C, triglycerid và cholesterol toàn phần.   

Trong đó, triglycerid và LDL được coi là cholesterol “xấu”, một phần do cơ thể tạo ra và một phần được chúng ta hấp thu từ các thực phẩm giàu cholesterol như thịt đỏ, mỡ động vật và các sản phẩm từ sữa nguyên kem. Triglycerid, LDL – C có thể kết hợp cùng nhiều thành phần khác trong máu hình thành nên mảng xơ vữa làm tắc nghẽn động mạch. Còn HDL – C lại được coi là cholesterol “tốt” vì có tác dụng vận chuyển cholesterol dư thừa trong máu trở về gan và đào thải ra ngoài.  

Giảm nồng độ HDL và tăng nồng độ LDL làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim

Tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn lipid máu

Phương pháp chẩn đoán rối loạn lipid máu phổ biến và chính xác nhất là dựa vào kết quả xét nghiệm máu. Trước khi tiến hành xét nghiệm, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nhịn ăn uống ít nhất từ 8 – 12 giờ. Bệnh được chẩn đoán xác định khi bạn có ít nhất một chỉ số dưới đây vượt ngưỡng:

–  HDL – Cholesterol: Dưới 40 mg/dl (< 1 mmol/l).   

– LDL – Cholesterol: Trên 160 mg/dl (> 4,12mmol/l).

– Triglycerid: Trên 200 mg/dl (> 2,3mmol/l).

– Cholesterol máu toàn phần: Trên 240 mg/dl (> 6,2mmol/l).

Nguyên nhân gây rối loạn lipid máu

Rối loạn lipid máu có thể xuất phát từ các nguyên nhân dưới đây:

– Chế độ ăn nhiều chất béo: Có 2 loại chất béo khi đưa vào cơ thể có thể làm tăng nồng độ cholesterol là chất béo bão hòa có trong dầu cọ, dầu dừa, các loại thịt đỏ, sữa nguyên kem… và chất béo chuyển hóa có trong dầu mỡ đã qua đun nấu nhiều lần.

– Các bệnh lý khác: Một số bệnh có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa lipid trong máu là bệnh tiểu đường, suy giáp, hội chứng Cushing, hội chứng buồng trứng đa nang, bệnh thận…

– Lười tập thể dục: Thói quen ít vận động, hoạt động tĩnh tại một chỗ gây dư thừa năng lượng, tích trữ mỡ và làm tăng nồng độ cholesterol xấu trong máu.

– Hút thuốc: Thuốc lá không chỉ làm tăng nồng độ cholesterol xấu mà còn gây tổn thương mạch máu, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.

– Di truyền: Nếu trong gia đình bạn có người bị rối loạn lipid máu thì bạn cũng có nguy cơ cao mắc phải bệnh này.

– Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc lợi tiểu có thể gây ra tác dụng phụ làm tăng cholesterol máu.

Triệu chứng của rối loạn chuyển hóa lipid máu

Rối loạn chuyển hóa lipid máu thường không gây ra bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Các triệu chứng thường chỉ xuất hiện khi biến chứng trên tim và mạch máu đã xảy ra như đau ngực, mệt mỏi, khó thở…

Một số người có thể gặp phải hiện tượng mỡ lắng đọng tạo thành nốt sần dưới da gọi là xanthomas; mỡ cũng có thể tích tụ và hình thành nên vòng màu trắng đục tại rìa giác mạc.

Biến chứng của rối loạn chuyển hóa lipid máu  

Rối loạn lipid máu nếu không được quản lý điều trị tốt có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như:

– Xơ vữa động mạch: Mỡ xấu lắng đọng tại thành động mạch sẽ tạo nên mảng xơ vữa làm tắc nghẽn lưu thông máu, dẫn tới nhiều bệnh lý nghiêm trọng như thiếu máu cơ tim (bệnh mạch vành), đột quỵ, bệnh động mạch ngoại biên gây hoại tử chi…

– Viêm tụy: xảy ra khi triglycerid tăng quá cao (> 1000mg/dL). Viêm tụy gây ra các biểu hiện như đau bụng dữ dội, tim đập nhanh, sốt cao, hơi thở gấp gáp… cần được cấp cứu kịp thời.

Điều trị rối loạn chuyển hóa lipid máu

Để kiểm soát chỉ số mỡ máu về mức an toàn, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện một số phương pháp điều trị sau:

Thuốc hạ mỡ máu

Hiện nay có rất nhiều nhóm thuốc được dùng trong điều trị rối loạn lipid máu. Mỗi nhóm thuốc sẽ hoạt động theo những cơ chế khác nhau để hạ lipid máu. Các nhóm thuốc thường dùng là: 

– Nhóm statin: như atorvastatin, rosuvastatin, simvastatin… có tác dụng ngăn chặn quá trình tổng hợp cholesterol tại gan và được chứng minh là có thể làm giảm nguy cơ biến chứng tim mạch.

– Nhóm fibrate: như fenofibrate, ciprofibrate, bezafibrate… giúp làm giảm nồng độ chất béo trung tính triglycerid và làm tăng lượng mỡ tốt HDL – C trong máu.

– Nhựa hấp thụ acid mật: giúp làm giảm hấp thu cholesterol từ thức ăn tại ruột.  

– Niacin (vitamin B3): có tác dụng làm giảm triglycerid và LDL – C.

– Thuốc ức chế PCSK9: dạng tiêm dưới da có tác dụng làm giảm cholesterol toàn phần và LDL – C trong máu.

Sử dụng thảo dược giúp hạ mỡ máu  

Để giảm nguy cơ gặp tác dụng phụ của thuốc khi dùng dài ngày, đồng làm tăng hiệu quả kiểm soát mỡ máu mà không phải kết hợp nhiều loại thuốc, người bệnh có thể sử dụng thuốc kết hợp cùng những thảo dược có công dụng hạ mỡ máu an toàn như Bồ hoàng, Hoàng bá, Sơn tra… Tác dụng của chúng cũng đã được kiểm chứng qua nhiều công trình nghiên cứu khoa học. Điển hình như nghiên cứu của Đại học Y cổ truyền Thiên Tân (Trung Quốc) cho thấy, các flavonoid trong Sơn tra có khả năng ức chế sự hấp thu chất béo và glucose tại ruột. Sau 4 tuần điều trị bằng dịch chiết Sơn tra, kết quả cho thấy nồng độ cholesterol toàn phần, LDL cholesterol, triglyceride đã giảm đi đáng kể, đồng thời HDL cholesterol trong máu cũng tăng lên.   

Sơn tra – Thảo dược dành cho người bệnh rối loạn chuyển hóa lipid máu

Hiện nay người bệnh rối loạn lipid máu có thể sử dụng Bồ hoàng, Hoàng bá, Sơn tra… dưới dạng thang sắc, hoặc thuận tiện hơn là tìm đến những thực phẩm bảo vệ sức khỏe có chứa các thảo dược này để hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả.  

Nếu bạn quan tâm về giải pháp thảo dược điều trị rối loạn chuyển hóa lipid máu và cần được tư vấn giải đáp thêm, hãy liên hệ ngay với chúng tôi theo số điện thoại (hoặc zalo) 0972.032.029 để được hỗ trợ trong thời gian sớm nhất.  

Duy trì thói quen sống khoa học   

Để kiểm soát tình trạng rối loạn lipid máu thì chỉ dùng thuốc thôi là chưa đủ, người bệnh cần duy trì những thói quen sống khoa học theo hướng dẫn sau:

– Về chế độ ăn: Hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, nên thay thế bằng lượng chất béo omega 3 tốt cho tim mạch có trong các loại cá biển; hạt khô như óc chó, hạt điều, hạt lanh… và tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ như rau quả tươi, ngũ cốc nguyên cám… để hạn chế quá trình hấp thu cholesterol tại ruột.

– Không hút thuốc lá, hạn chế sử dụng các đồ uống có cồn như bia, rượu…

– Giữ cân nặng ở mức lý tưởng bằng cách ăn kiêng và tập thể dục.

– Tập thể dục thường xuyên để đốt cháy mỡ thừa và cải thiện chỉ số mỡ máu hiệu quả.

Rối loạn lipid máu hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu người bệnh có ý thức tuân thủ điều trị và tự xây dựng cho mình một lối sống khoa học; đó chính là con đường tốt nhất để bảo vệ tim mạch tránh khỏi những biến chứng từ rối loạn lipid máu.

Có thể bạn quan tâm:

Chữa bệnh mạch vành bằng đông y – Bài thuốc hay từ 7 vị đông dược quý

Thực phẩm bảo vệ sức khoẻ hỗ trợ hạ lipid máu chứa Sơn tra, Bồ hoàng, Hoàng bá

Dược sĩ Mạnh Hùng

Biên tập viên sức khỏe Trung Mỹ

Nguồn tham khảo:

https://www.healthline.com/health/high-cholesterol/lipid-disorder#treatment