Kể từ sau tuổi 40 trở đi, nguy cơ xơ vữa động mạch sẽ tăng lên đáng kể mặc dù “mầm mống” của bệnh đã xuất hiện từ khi bạn còn rất trẻ. Xơ vữa có thể xảy ra trên toàn bộ hệ thống mạch máu của bạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí là đe dọa tính mạng. Vậy nhưng bạn có dám khẳng định đã hiểu rõ xơ vữa động mạch là gì và biết cách để phòng – trị bệnh hiệu quả? Hãy cùng nhau kiểm chứng qua nội dung dưới đây.

Xơ vữa động mạch là gì?

Xơ vữa động mạch là tình trạng xuất hiện các mảng xơ vữa bám bên trong thành động mạch gây cản trở dòng máu lưu thông, từ đó làm giảm đáng kể lượng oxy và chất dinh dưỡng đi nuôi các cơ quan trong cơ thể. Bệnh thường xảy ra ở các động mạch lớn và trung bình, hiếm khi xảy ra ở động mạch nhỏ.  

Mảng xơ vữa thường bắt nguồn từ những tổn thương tại lớp tế bào lót trong thành mạch; do một số nguyên nhân như huyết áp cao, lão hóa, nhiễm vi khuẩn, vi rút, độc chất từ thuốc lá, hóa chất, thuốc… Từ những tổn thương này, cholesterol, canxi và chất thải tế bào sẽ tích tụ lại, kết hợp với phản ứng viêm tạo nên mảng xơ vữa gây tắc nghẽn động mạch.  

Hình ảnh mạch vành bình thường và mạch vành bị xơ vữa

Hậu quả của xơ vữa động mạch  

Tùy theo vị trí xuất hiện mảng xơ vữa mà bệnh có thể gây ra những ảnh hưởng khác nhau. Tất cả đều là hệ quả của tình trạng thiếu máu nuôi dưỡng kéo dài do mảng xơ vữa gây cản trở lưu thông máu:

– Xơ vữa động mạch vành: làm giảm lưu lượng máu đến nuôi tim, gây ra các triệu chứng đau thắt ngực, khó chịu, mệt mỏi, khó thở… Khi mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn do mảng xơ vữa phát triển quá lớn hoặc xuất hiện cục máu đông, vùng cơ tim không được cấp máu trong thời gian dài sẽ bị hoại tử. Đây chính là biến chứng nhồi máu cơ tim đe dọa tính mạng cần được cấp cứu kịp thời.   

– Xơ vữa động mạch cảnh: làm giảm lượng máu lên não, gây ra các biểu hiện đặc trưng của thiếu máu não như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt… Nếu mảng xơ vữa vứt vỡ, các mảnh vụn và cục máu đông di chuyển lên những mạch máu não nhỏ hơn gây ra tai biến.

– Xơ vữa động mạch thận: làm giảm lượng máu đến nuôi thận và cả lượng máu đến lọc ở cầu thận; hậu quả có thể gây ra suy thận, cao huyết áp, phù tay chân, phù phổi cấp…

– Xơ vữa động mạch chân, tay: gây cảm giác đau, nặng nề, chuột rút, thay đổi màu sắc da, rụng lông, chậm lành khi có vết thương… Trường hợp tắc hẹp nặng có thể gây ra hoại tử, cần phải phẫu thuật cắt bỏ chi.   

Cách phòng ngừa và điều trị xơ vữa động mạch

Giải pháp phòng ngừa xơ vữa động mạch hiệu quả nhất cho bạn, đó chính là duy trì lối sống khoa học theo những hướng dẫn cụ thể sau:

– Tăng cường bổ sung thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên cám… để giảm hấp thụ cholesterol tại ruột. Giảm lượng muối ăn để tránh huyết áp tăng cao quá mức gây áp lực lên thành mạch. Cắt giảm thực phẩm chứa nhiều chất béo gây hại cho tim mạch có trong mỡ động vật, các loại thịt đỏ (thịt lợn, bò, chó, dê, trâu…), đồ ăn nhanh chế biến sẵn…

Người bệnh xơ vữa động mạch nên tăng cường ăn nhiều rau quả tươi

– Tuân thủ dùng thuốc theo chỉ định để điều trị các yếu tố nguy cơ như huyết áp cao, mỡ máu cao, tiểu đường…

– Không hút thuốc lá; giảm sử dụng rượu bia, đồ uống chứa nhiều cafein như cà phê, trà đặc, nước tăng lực… vì có thể gây ảnh hưởng đến nhịp tim.

– Tránh làm việc quá sức, suy nghĩ, lo lắng kéo dài vì sẽ gây tác động xấu đến sức khỏe tim mạch. Một số giải pháp như tập yoga, thiền, hít sâu thở chậm, nghe nhạc thư giãn… có thể giúp bạn nhanh chóng lấy lại cân bằng tâm lý.

– Giảm cân nếu bạn bị thừa cân, béo phì.

– Thăm khám sức khỏe tim mạch mỗi năm từ 1 – 2 lần.

– Dùng thảo dược có tác dụng hạ áp, giảm mỡ máu và ức chế mảng xơ vữa phát triển như Bồ hoàng, Đỏ ngọn, Hoàng bá… Đây đều là những vị dược liệu đã được nghiên cứu chứng minh tác dụng tại nhiều công trình khoa học trong nước và quốc tế. Chẳng hạn như nghiên cứu của Đại học Quốc gia Chungnam (Hàn Quốc) đã cho thấy khả năng ức chế mảng xơ vữa và chống cục máu đông của Bồ hoàng, hay nghiên cứu về tác dụng hạ mỡ máu của hoạt chất berberin có mặt trong Hoàng bá của Đại học Yaounde I (Cameroon). Bởi vậy, người bị xơ vữa động mạch nên lựa chọn đúng giải pháp thảo dược hỗ trợ cho mình, thời gian duy trì để có hiệu quả tốt thường là 3- 6 tháng.

Không chỉ với những người có nguy cơ cao mắc xơ vữa động mạch mới cần thực hiện theo hướng dẫn trên, kể cả khi đã mắc bệnh thì đó vẫn là những lưu ý điều trị không thể xem nhẹ với bất kỳ người bệnh nào. Với những trường hợp xơ vữa động mạch vành nặng, người bệnh có thể cần phải xử trí mạch máu xơ vữa bằng cách nong mạch, đặt stent hoặc phẫu thuật bắc cầu động mạch.   

Hiểu được xơ vữa động mạch là gì là bước đầu tiên để người bệnh hợp tác cùng bác sỹ thực hiện các mục tiêu điều trị. Mong rằng với những lời khuyên hữu ích trên, bạn sẽ sớm ngăn chặn được tiến triển xơ vữa động mạch và phòng ngừa biến chứng hiệu quả.

Xem thêm:

Sản phẩm hỗ trợ phòng ngừa xơ vữa động mạch chứa Bồ hoàng, Đỏ ngọn, Hoàng bá

Xơ vữa động mạch vành và những thông tin không thể bỏ qua

Ds. Mạnh Hùng

Biên tập viên sức khỏe Trung Mỹ

Nguồn tham khảo:

https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/atherosclerosis