Nghiên cứu tại Đại học Bang Ohio (Mỹ) đăng trên tạp chí Brain mới đây cho thấy, thuốc điều trị động kinh gabapentin có khả năng phục hồi chức năng vận động cho người bệnh sau đột quỵ bằng cách giúp các tế bào thần kinh không bị tổn thương của não tiếp nhận “công việc” truyền tín hiệu của các tế bào đã chết.

Đột quỵ và các biến chứng sau đột quỵ

Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng, xảy ra khi dòng máu cung cấp cho não bị gián đoạn hoặc có một mạch máu trong não bị vỡ. Khi đó, lượng oxy và dinh dưỡng nuôi các tế bào não bị giảm đáng kể. Trong vòng vài phút, các tế bào não bắt đầu chết dần và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Những biến chứng người bệnh thường gặp sau đột quỵ bao gồm phù nề não, co giật động kinh, suy giảm chức năng nhận thức, ngôn ngữ… và đặc biệt là suy giảm hoặc mất chức năng vận động.

Đột quỵ ảnh hưởng đến chức năng vận động của người bệnh

Phục hồi chức năng vận động sau đột quỵ bằng thuốc chống động kinh

Hiện nay, có nhiều phương pháp phục hồi chức năng cho người bệnh sau đột quỵ, trong đó thường tập trung vào việc giảm thiểu hoặc phục hồi tổn thương tế bào thần kinh, như cấy ghép tế bào gốc, dùng hydrogel để chuyển đổi các tế bào lân cận thành tế bào thần kinh…

Tuy nhiên, trong nghiên cứu mới nhất tại Đại học Bang Ohio, các nhà khoa học đã tìm thấy một giải pháp thay thế đầy triển vọng khi phát hiện gabapentin – một loại thuốc chống co giật động kinh có thể kết nối các tế bào thần kinh bị “đứt gãy”, từ đó giúp phục hồi chức năng vận động ở người bệnh sau cơn đột quỵ.

Nhóm nghiên cứu đã cho những con chuột bị đột quỵ sử dụng gabapentin hàng ngày trong 6 tuần. Những con chuột được sử dụng gabapentin sau đó đã phục hồi chức năng vận động chi trước tốt hơn nhiều so với những con chuột không được sử dụng. Sự cải thiện vận động này vẫn tiếp diễn 2 tuần sau khi ngưng dùng thuốc.

Theo lý giải từ các chuyên gia, sau đột quỵ, một protein thụ thể được gọi là alpha2delta2 sẽ hoạt động quá mức, ngăn cản sự phát triển của sợi trục có thể khắc phục tổn thương não. Thuốc gabapentin có khả năng ngăn chặn hoạt động của alpha2delta2, giúp các tế bào thần kinh không bị tổn thương của não khôi phục tín hiệu, cải thiện một số chức năng vận động ở động vật.

GS. TS. Andrea Tedeschi cho biết: “Trọng tâm điều trị sau đột quỵ là thiết lập lại lưu lượng máu trong não càng nhanh càng tốt. Nghiên cứu này cho thấy gabapentin không có vai trò gì ở giai đoạn cấp tính nhưng lại thể hiện rõ ràng lợi ích trong việc hồi phục các tế bào thần kinh vận động”.

Bên cạnh việc khai thác khả năng phục hồi chức năng vận động của gabapentin, nhóm nghiên cứu vẫn đang tiếp tục các thí nghiệm khác để tìm ra cơ chế giúp người bệnh tìm lại được sức khỏe, nhất là trong bối cảnh chứng bệnh đột quỵ ngày cảng trẻ hóa.

Phạm Hương

Nguồn tham khảo:

https://www.sciencedaily.com/releases/2022/05/220523093401.htm