Thiểu năng mạch vành, suy vành, bệnh mạch vành đã trở thành những cụm từ khá quen thuộc với những người trung niên và cao tuổi. Mỗi năm lại có khoảng 20 triệu người chết vì các bệnh tim mạch, đứng đầu là bệnh thiểu năng mạch vành. Và con số này chắc chắn sẽ còn cao hơn nữa nếu mọi người chủ quan không tự trang bị cho mình những kiến thức cơ bản cần thiết về căn bệnh này.     

Thiểu năng mạch vành là gì?

Thiểu năng mạch vành là tình trạng bệnh lý đặc trưng bởi sự xuất hiện của các mảng xơ vữa trong lòng động mạch, theo thời gian, chúng phát triển dày lên và làm thu hẹp dòng chảy của máu tới nuôi tim. Cơ tim không đủ máu và oxy để hoạt động sẽ khiến người bệnh gặp phải các triệu chứng như đau thắt ngực, khó thở, nặng hơn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, suy tim…

Thiểu năng mạch vành thường tiến triển âm thầm trong một khoảng thời gian khá dài và người bệnh sẽ rất khó phát hiện cho đến khi xuất hiện những cơn đau tim do động mạch đã có sự tắc nghẽn đáng kể.  

Quá trình hình thành mảng xơ vữa – nguyên nhân gây thiểu năng mạch vành

Xơ vữa động mạch là kết quả của tình trạng rối loạn lipid máu kết hợp với quá trình stress oxy hóa tế bào diễn ra trong nhiều năm. Sự gia tăng nồng độ cholesterol “xấu” LDL đã thúc đẩy quá trình oxy hóa gây tổn thương viêm lớp lót bên trong thành mạch, tạo điều kiện cho sự lắng đọng chất béo và sản phẩm thải khi dòng máu chảy qua. Cuối cùng mảng xơ vữa dần hình thành gây chít hẹp lòng động mạch, dẫn tới thiếu máu cơ tim, thiểu năng mạch vành.

Mảng xơ vữa – nguyên nhân gây thiểu năng mạch vành

Các yếu tố nguy cơ gây thiểu năng mạch vành

Đa số các trường hợp mắc bệnh thiểu năng mạch vành ở giai đoạn sớm là do mắc kèm một số yếu tố nguy cơ như:

– Tăng huyết áp

– Rối loạn lipid máu, mỡ máu cao

– Tuổi càng cao nguy cơ mắc bệnh mạch vành càng lớn.

– Giới tính, nam giới có tỉ lệ mắc bệnh thiểu năng mạch vành cao hơn nữ giới. Tuy nhiên nguy cơ đó lại tăng lên với phụ nữ sau khi mãn kinh.

– Tiền sử gia đình có người mắc bệnh tim mạch trước 55 tuổi.

– Hút thuốc lá hoặc sống trong môi trường nhiều khói thuốc

Ngoài ra còn có một số yếu tố nguy cơ khác như bệnh tiểu đường, thừa cân béo phì, ít hoạt động thể chất, stress…

Triệu chứng thiểu năng mạch vành

Bệnh thiểu năng mạch vành thường tiến triển âm thầm, trong giai đoạn đầu khi các mảng xơ vữa mới được hình thành, sự giảm lưu lượng máu không gây bất kỳ triệu chứng gì. Đến khi các mảng xơ vữa phát triển dày lên và ngày càng nhiều hơn, chúng gây hẹp, hoặc tắc nghẽn động mạch vành khiến lưu lượng máu lên tin giảm mạnh, cơ tim không đủ máu, oxy để hoạt động dẫn đến triệu chứng điển hình của bệnh.

Đau tim, đau thắt ngực

Người bệnh sẽ cảm thấy tức nặng ngực như bị một vật gì đó đè nén, bóp nghẹt lồng ngực.  Vị trí thường xảy ra ở giữa hoặc bên trái của ngực, cơn đau có thể lan lên vai, cánh tay, cổ, hàm, đôi khi kèm theo vã mồ hôi lạnh hoặc buồn nôn. Tình trạng này xuất hiện nhiều hơn khi làm việc gắng sức, căng thẳng tinh thần.

Khó thở

Khi tim không thể bơm máu đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể, người bệnh có thể cảm thấy hụt hơi, khó thở hoặc vô cùng mệt mỏi với các hoạt động gắng sức.

Đau ngực, khó thở là dấu hiệu điển hình của bệnh thiểu năng mạch vành

Cách chữa bệnh thiểu năng mạch vành

Điều trị bệnh thiểu năng mạch vành thường liên quan đến thay đổi lối sống lành mạnh và nếu cần thiết có thể sử dụng thuốc hoặc một số thủ thuật y khoa nhất định.

Thay đổi lối sống, chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh

Duy trì một lối sống lành mạnh giúp phòng ngừa và cải thiện mức độ thiểu năng mạch vành.

– Nên giữ một tâm lý luôn thoải mái, tránh căng thẳng, stress quá mức

– Bỏ hút thuốc lá, hạn chế rượu, bia, các chất kích thích

– Bổ sung đa dạng các loại thực phẩm giúp giảm cholesterol trong máu, tăng năng lượng cơ tim, phòng chống cục máu đông và chống oxy hóa như ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, trái cây tươi, thịt nạc, cá, sữa tách chất béo, đậu nành, đậu tương, dầu có nguồn gốc thực vật…

– Tập thể dục thường xuyên, đều đặn, phù hợp với sức lực của bản thân, góp phần tăng cường sức khỏe toàn trạng, ngăn ngừa bệnh thiểu năng mạch vành.

– Giảm cân với những bệnh nhân có tình trạng béo phì hoặc thừa cân, bởi đây cũng chính là một yếu tố nguy cơ gây tăng thiểu năng mạch vành.  

Thuốc điều trị bệnh thiểu năng mạch vành

– Thuốc hạ cholesterol để kiểm soát lượng cholesterol trong máu. Các nhóm thuốc được sử dụng rộng rãi hiện nay là statin, fibrate, niacin.

– Aspirin: Sử dụng hằng ngày để giảm quá trình hình thành cục máu đông ngăn ngừa tắc nghẽn động mạch vành.

– Thuốc chẹn beta giao cảm giúp làm chậm nhịp tim, hạ huyết áp, giảm nhu cầu oxy của cơ tim.

– Nitroglycerin nhằm giãn mạch, giảm đau ngực.

– Thuốc ức chế men chuyền (ACE), và thuốc chẹn thụ thẻ angiotensin II (ARB): những thuốc này giúp làm giảm huyết áp và ngăn ngừa tiến triển của bệnh thiểu năng mạch vành.

Sản phẩm thảo dược trong hỗ trợ điều trị thiểu năng mạch vành

Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy, hoạt chất sinh học chiết xuất từ cây Bồ hoàng, Đỏ ngọn không chỉ có tác dụng giãn mạch, giảm cholesterol trong máu, tăng cường lưu thông tuần hoàn mạch vành, làm giảm đau thắt ngực, mà còn có khả năng ức chế quá trình tăng sinh tế bào cơ trơn thành mạch, giảm oxy hóa, chống cục máu đông, nhờ đó có thể hạn chế sự tiến triển của các mảng xơ vữa, phòng ngừa và hỗ trợ trị bệnh thiểu năng mạch vành rất tốt. Bởi vậy, bên cạnh việc sử dụng thuốc tây điều trị, người bệnh dùng kết hợp với những sản phẩm bào chế từ Bồ hoàng và Đỏ ngọn.

Điều trị can thiệp bằng phẫu thuật hoặc đặt stent

Trong trường hợp sử dụng thuốc và thay đổi lối sống không thể ngăn ngừa tiến triển của bệnh, các bác sỹ sẽ đưa ra một số phương pháp điều trị tích cực hơn đó là nong động mạch bị hẹp và đặt giá đỡ stent bằng ống thông có bóng qua da hoặc sử dụng phương pháp bắc cầu động mạch vành.

Thiểu năng mạch vành tuy khó trị khỏi hoàn toàn nhưng người bệnh vẫn có thể sống chung với bệnh nếu biết phòng tránh ngay từ giai đoạn sớm. Bởi vậy, khi có bất kỳ dấu hiệu của đau tức ngực, mệt mỏi… hãy tới ngay cơ sở chuyên khoa tim mạch để được thăm khám và có hướng điều trị kịp thời, hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng xảy ra trong tương lai.

Ds. Cao Thủy

Nguồn tham khảo:

http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/coronary-artery-disease/diagnosis-treatment/treatment/txc-20165340