Nhồi máu cơ tim là một tình trạng cấp cứu đặc biệt nguy hiểm, trong đó lưu lượng máu đến tim bị chặn đột ngột, thường là do cục máu đông. Một số thói quen xấu có thể làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, chẳng hạn như hút thuốc lá và lười tập thể dục.

Giống như tất cả các mô và cơ quan khác trong cơ thể, trái tim cần được cung cấp máu giàu oxy một cách liên tục để duy trì hoạt động. Nếu nguồn cung cấp này bị gián đoạn và không được điều trị, cơ tim sẽ bị tổn thương không thể hồi phục và dần chết đi. Khi quá nhiều cơ tim bị chết đi do thiếu máu, tim sẽ ngừng đập và dẫn đến tử vong.

Bệnh mạch vành – nguyên nhân hàng đầu gây nhồi máu cơ tim

Có tới khoảng 90% các trường hợp bị nhồi máu cơ tim gây ra bởi bệnh mạch vành. Mạch vành là hệ thống các động mạch cung cấp máu giàu oxy và các chất dinh dưỡng tới nuôi tim. Bệnh mạch vành (coronary heart disease – CHD) xảy ra khi một hay nhiều nhánh động mạch vành bị tắc hẹp do các mảng xơ vữa.

Ban đầu, mảng bám gây hẹp mạch vành, cản trở dòng máu đến tim. Qua thời gian, mảng bám có thể bị vỡ ra, tiểu cầu sẽ tập trung tại vị trí bị vỡ để khắc phục tổn thương, cục máu đông được hình thành từ đó. Cục máu đông di chuyển trong lòng mạch vành, gây tắc mạch vành, chặn dòng máu đến tim và dẫn tới cơn nhồi máu cơ tim.

Nhồi máu cơ tim: Ai có nguy cơ?

Vì bệnh mạch vành là nguyên nhân hàng đầu gây nhồi máu cơ tim, nên những yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành cũng chính là yếu tố nguy cơ gây nhồi máu cơ tim.

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành, rất nhiều trong số đó có liên quan mật thiết với nhau. Các yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành bao gồm:

Tiền sử gia đình

Yếu tố gia đình đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc bệnh mạch vành và nhồi máu cơ tim. Nếu cha, mẹ hoặc anh chị em ruột có tiền sử bị đau tim, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn gấp đôi so với những người khác. Tuy nhiên, nếu có biện pháp dự phòng ngay từ sớm bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu được những rủi ro này. Hãy duy trì một lối sống lành mạnh, tránh xa thuốc lá, hạn chế chất béo trong chế độ ăn và tăng cường vận động thể chất mỗi ngày. Một số thảo dược truyền thống như Bồ hoàng đã được chứng minh có tác dụng làm giảm cholesterol máu và kháng viêm mạnh, giúp ngăn ngừa xơ vữa mạch, cũng là giải pháp tự nhiên hữu hiệu giúp phòng chống bệnh mạch vành và ngăn ngừa nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Thói quen hút thuốc lá

Khi bạn hút thuốc, carbon monoxide (từ khói thuốc) và nicotine có thể gây co thắt động mạch vành, làm tổn thương sự toàn vẹn của thành mạch và tăng cholesterol máu, từ đó thúc đẩy quá trình xơ vữa mạch, làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành và nhồi máu cơ tim.

Chế độ ăn kém lành mạnh

Chế độ ăn kém lành mạnh khiến bạn dễ mắc bệnh mạch vành và nhồi máu cơ tim

Ăn nhiều chất béo bão hòa khiến cho nồng độ cholesterol “xấu” (LDL cholesterol – thành phần trong mảng bám gây tắc nghẽn mạch vành) trong máu tăng lên. Điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành và nhồi máu cơ tim. Các thực phẩm có hàm lượng chất béo bão hòa cao bao gồm bơ, xúc xích, mỡ lợn, pho mát cứng, bánh ngọt và bánh quy, thực phẩm chứa dầu dừa hoặc dầu cọ…

Ăn một lượng nhỏ chất béo không bão hòa sẽ làm tăng nồng độ cholesterol “tốt” (HDL cholesterol – có khả năng làm giảm mảng bám trong mạch vành), giúp giảm hẹp mạch vành và cải thiện lưu thông máu. Thực phẩm giàu chất béo không bão hòa bao gồm: Các loại cá béo, quả bơ, các loại hạt, dầu hướng dương, dầu hạt cải và dầu olive.

Tăng huyết áp

Huyết áp (áp lực của máu lên thành mạch) cao có thể khiến động mạch vành bị yếu và dễ mắc bệnh. Huyết áp càng cao thì nguy cơ mắc bệnh mạch vành và nhồi máu cơ tim càng lớn.

Bệnh đái tháo đường

Tăng nồng độ glucose (đường) trong máu liên quan đến bệnh đái tháo đường type 1 và đái tháo đường type 2 có thể làm hỏng động mạch vành, khiến chúng dễ bị xơ vữa và tắc hẹp.

Theo ước tính, người bệnh đái tháo đường có nguy cơ mắc bệnh mạch vành cao hơn 2 đến 5 lần so với dân số chung.

Thừa cân hoặc béo phì

Mặc dù không trực tiếp làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành và nhồi máu cơ tim nhưng tình trạng thừa cân/béo phì có thể dẫn đến các yếu tố nguy cơ khác, bao gồm: Bệnh tăng huyết áp, nồng độ cholesterol trong máu cao do chế độ ăn nhiều chất béo, bệnh đái tháo đường type 2.

Lười vận động

Vận động ít, không vận động liên quan trực tiếp đến nguy cơ mắc bệnh mạch vành và nhồi máu cơ tim. Ngoài ra, lười vận động còn làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì và bệnh tăng huyết áp.

Lười vận động, thừa cân và lạm dụng đồ uống có cồn – cẩn thận nhồi máu cơ tim

Lạm dụng đồ uống có cồn

Uống quá nhiều rượu, bia có thể làm tăng huyết áp cũng như nồng độ cholesterol trong máu, do đó làm tăng nguy cơ phát triển bệnh mạch vành.

Tuổi và giới

Càng lớn tuổi, nguy cơ mắc bệnh mạch vành càng tăng. Nam giới có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim cao hơn 2 đến 3 lần so với phụ nữ.

Ô nhiễm không khí

Nghiên cứu cho thấy, tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm, đặc biệt là khí thải giao thông, có thể làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh mạch vành và nhồi máu cơ tim.

Một nghiên cứu được thực hiện trong năm 2011 ước tính rằng ô nhiễm không khí có thể là nguyên nhân đứng sau 1/13 trường hợp nhồi máu cơ tim.

Tiếp xúc với khí thải từ các phương tiện giao thông làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim

Nguyên nhân nhồi máu cơ tim ít gặp hơn

Lạm dụng ma túy

Các chất kích thích như cocaine, amphetamines và methamphetamines có thể gây hẹp động mạch vành, hạn chế nguồn cung cấp máu tới tim và gây ra cơn nhồi máu cơ tim. Nhồi máu cơ tim liên quan đến sử dụng cocaine là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong đột ngột ở người trẻ tuổi/

Thiếu oxy trong máu

Nếu nồng độ oxy trong máu giảm do ngộ độc khí CO hoặc người bệnh bị mất chức năng phổi, trái tim sẽ bị thiếu oxy kể cả khi được cung cấp đủ máu. Điều này khiến cơ tim bị hỏng và gây nhồi máu cơ tim.

Phình mạch

Chứng phình động mạch xảy ra khi một khu vực động mạch có trương lực yếu và bị phồng lên. Khi đó, thành mạch không thể chịu được áp lực từ dòng máu chảy qua và kết quả là bị vỡ ra.

Mặc dù ít phổ biến nhưng chứng phình mạch có thể xảy ra ở động mạch vành. Nếu mạch vành bị vỡ, nguồn cấp máu đến tim sẽ bị cắt đứt và dẫn đến cơn nhồi máu cơ tim.

Nhồi máu cơ tim nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng nhưng có thể phòng ngừa được bằng cách loại bỏ các yếu tố nguy cơ. Nếu bạn duy trì được một lối sống lành mạnh, áp dụng chế độ ăn uống có lợi cho tim mạch và khám sức khỏe định kỳ, nguy cơ nhồi máu cơ tim sẽ giảm xuống mức thấp nhất.

Biên tập viên sức khỏe Trung Mỹ

Nguồn tham khảo:

www.nhs.uk/Conditions/Heart-attack/Pages/Causes.aspx

www.nhs.uk/Conditions/Heart-attack/Pages/Prevention.aspx