Số liệu thống kê cho thấy, 30% trẻ ngạt chu sinh có nguy cơ gặp các cơn co giật và tiến triển thành bệnh động kinh sau khi chào đời. Vậy ngạt chu sinh là gì và có mối quan hệ như thế nào với bệnh động kinh? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau.

Ngạt chu sinh là gì?

Ngạt chu sinh hay còn gọi là ngạt sơ sinh, đây là tình trạng trẻ không thể thở bình thường ngay trước, trong hoặc sau khi sinh, dẫn đến những thương tổn trên hầu hết các cơ quan như tim, phổi, gan, ruột, thận,… đặc biệt là tổn thương não, bởi chúng thường nghiêm trọng và ít có khả năng hồi phục nhất.

Ngạt chu sinh có thể gây tổn thương não vĩnh viễn

Nguyên nhân gây ngạt chu sinh

Có rất nhiều nguyên nhân gây ngạt chu sinh ở trẻ, bao gồm:

– Người mẹ khi mang thai gặp một số bệnh lý như tăng huyết áp hoặc huyết áp thấp, đái tháo đường, bệnh nhiễm trùng hoặc lạm dụng ma túy (cocain, heroin,..) và các chất kích thích.

– Mẹ bầu không nằm trong độ tuổi sinh đẻ (quá trẻ hoặc quá già), sinh nhiều con cùng lúc hoặc không được chăm sóc đúng cách sau sinh.

– Trong khi sinh, người mẹ bị thiếu máu, sản giật nặng hoặc tiền sản giật.

– Thai nhi gặp tình trạng thiếu máu hoặc mắc các bệnh lý tim bẩm sinh như bệnh cơ tim, suy tim,… gây cản trở quá trình tuần hoàn máu và hô hấp.

– Dây rốn (cầu nối giữa mẹ và thai nhi) bị sa quá tử cung hoặc vì lý do nào đó mà bị xoắn, thắt chặt lại gây giảm lưu lượng máu, dinh dưỡng vận chuyển tới trẻ.

Ngạt chu sinh có nguy hiểm không?

Ngạt thở trong bất kỳ khoảng thời gian nào (trước, trong và sau sinh) đều có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ. Mức độ nặng nhẹ sẽ tùy thuộc thời điểm và khoảng thời gian trẻ bị ngạt. Nhiều trẻ gặp tình trạng máu nhiễm toan do nồng độ oxy trong máu thấp. Và bất cứ khi nào trẻ ngừng thở gần 5 phút đều có nguy cơ cao tổn thương não, thiểu năng trí tuệ (15 – 45%), bại não (3 – 13%), co giật, động kinh (30%),… thậm chí là tử vong (10 – 30%) nếu không được kiểm soát kịp thời.

Mối liên hệ giữa ngạt chu sinh và co giật, động kinh

Thiếu oxy, thiếu máu trong ngạt chu sinh có thể khiến não bộ giảm tái tạo năng lượng. Điều này dẫn đến sự gia tăng nồng độ chất kích thích (Glutamate), trong khi đó chất ức chế (GABA) lại giảm mạnh kèm theo là những thay đổi trong màng tế bào, khiến não bộ bị kích thích quá mức, từ đó hình thành nên những cơn co giật và có thể phát triển thành động kinh sau một ngày kể từ khi trẻ chào đời.

Động kinh, ngạt chu sinh xảy ra cùng lúc khiến não bộ của trẻ tổn thương nghiêm trọng và khó hồi phục hơn. Do vậy việc phát hiện và điều trị sớm là cô vùng quan trọng.

Phát hiện và điều trị sớm rất quan trọng ngạt chu sinh rất quan trọng với trẻ

Điều trị ngạt chu sinh và phòng ngừa cơn co giật, động kinh

Để hạn chế tình trạng ngạt chu sinh, thai nhi và cả mẹ phải được chăm sóc kỹ lưỡng trong suốt thai kỳ, cụ thể như sau:

Thời điểm trước sinh:

Bác sĩ có thể gắn monitor theo dõi sát các dấu hiệu suy thai khi nghi ngờ để xử trí kịp thời.

– Giải quyết triệt để các vấn đề ở mẹ có thể gây giảm tưới máu thai nhi như huyết áp thấp, hạ đường huyết, nhiễm trùng, vỡ tử cung hay dây rốn bị chèn ép…

– Mổ lấy thai khi có chỉ định.

– Phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để hồi sức kịp thời những thai nhi có nguy cơ ngạt chu sinh.

Thời điểm khi sinh

– Đảm bảo hồi sức thật tốt (hô hấp hỗ trợ, ấn ngực, hoặc dùng thuốc) khi có chỉ định để tránh tình trạng trẻ bị thiếu oxy, thiếu máu.

– Chuyển trẻ đến phòng chăm sóc tích cực (NICU) ngay khi có dấu hiệu suy hô hấp

Sau khi sinh

– Duy trì hô hấp cho trẻ: Giữ nồng độ CO2, O2 ở mức giới hạn bình thường để tránh thay đổi lưu lượng máu não.

– Giữ thân nhiệt trẻ ở mức bình thường, tránh tăng thân nhiệt.

– Ổn định tuần hoàn máu và huyết áp.

– Duy trì tốc độ chuyển hóa sinh lý, đặc biệt là calci, natri và glucose

– Thận trọng với lượng dịch truyền tĩnh mạch.

– Ngăn ngừa và xử trí tổn thương tại các cơ quan: tim, thận, gan, phổi,…

– Kiểm soát cơn co giật bằng thuốc (phenobarbital, fosphenytoin, keppra,…) trong 1 – 6 tháng đầu thai kì hoặc dài hơn khi có chỉ định.

Khi trẻ lớn hơn, nếu tình trạng co giật vẫn tái diễn hoặc đã tiến triển thành động kinh, bên cạnh việc sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, cha mẹ có thể kết hợp cùng sản phẩm chứa thảo dược An tức hương, Câu đằng. Bởi những thảo dược này đã được chứng minh có tác dụng trấn kinh, an thần, ổn định dẫn truyền thần kinh rất tốt nên giúp làm giảm tần suất, mức độ, thời gian diễn ra cơn co giật hiệu quả, đóng vai trò như các tiền chất dinh dưỡng cho não bộ, góp phần thúc đẩy quá trình hồi phục vận động, giúp trẻ bớt mệt mỏi sau cơn.

Trẻ động kinh do ngạt chu sinh được khuyến cáo nên kết hợp cùng thảo dược Câu đằng

Có thể bạn quan tâm:

Giải pháp từ thảo dược Câu đằng, An tức hương giúp giảm cơn co giật, động kinh hiệu quả

Động kinh nên ăn gì, kiêng gì để tránh tăng cơn?

Động kinh do ngạt chu sinh là một biến chứng nguy hiểm, khó điều trị bởi các tế bào thần kinh đã tổn thương nghiêm trọng. Vì vậy, việc chăm sóc trước, trong và sau thai kỳ là vô cùng quan trọng để giúp trẻ tránh mọi rủi ro có thể xảy ra.

Ds Mai Hoa

Biên tập viên sức khỏe Trung Mỹ

Nguồn tham khảo:

https://www.abclawcenters.com/practice-areas/prenatal-birth-injuries/fetus-or-newborn-medical-problems/hypoxic-ischemic-encephalopathy/hypoxic-ischemic-encephalopathy-and-seizures/

https://www.birthinjuryguide.org/birth-injury/causes/perinatal-neonatal-asphyxia/