Hoàng bá được biết đến là vị thuốc quý giúp điều trị nhiều bệnh lý, điển hình là các bệnh đường tiết niệu như sỏi và viêm,… Vậy Hoàng bá có đặc điểm và công dụng như thế nào? Sử dụng ra sao để an toàn và cho tác dụng tối ưu? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp những băn khoăn này.

Hoàng bá có đặc điểm gì?

Hoáng bá (tên khoa học là Phellodendron amurense Rupr), thuộc họ Cam, còn có tên gọi khác là hoàng nghiệt, quan hoàng bá. Đây là loài cây thân gỗ, sống lâu năm cao từ 10 – 20m. Vỏ thân dày, bên ngoài màu nâu xù xì, mặt trong màu vàng.

Lá mọc đối, mép nguyên, mặt trên của lá có màu xanh đậm, đường gân có lông mỏng, mắt dưới nhiều lông hơn. Hoàng bá có hoa màu vàng lục hoặc vàng nhạt, cụm hoa mọc ở ngọn thân hoặc đầu cành dài khoảng 5 – 8cm, dạng quả thịt hình cầu, chín có màu tím đậm, bên trong có 2 – 5 hạt cứng.

Bộ phận dùng làm thuốc của Hoàng bá là vỏ thân hoặc cành, thường thu hoạch vào khoảng tháng 3 – 6, đem cạo sạch lớp bần rồi phơi hoặc sấy khô. Hoàng bá có thể chế biến dưới một số dạng như: Hoàng bá sao, Hoàng bá phiến, than, tẩm rượu hoặc tẩm muối,…

Hoàng bá có chứa những thành phần gì?

Ngày nay, các nhà khoa học đã nghiên cứu và tìm ra trong Hoàng bá chứa nhiều thành phần có hiệu lực điều trị. Thành phần chính trong vỏ thân là những alcaloid như palmatin,  berberin, jatrorrhizin, phellodendrin, magnoflorin, candicin,… Ngoài ra còn một số hợp chất phenolic, flavon như phelodendrosid với aglycon pphelamuretin,… Quả Hoàng bá có chứa tinh dầu geraniol, myreen và limonoid.

Hoàng bá là vị thuốc quý chứa palmatin và berberin

Công dụng của Hoàng bá trong điều trị sỏi và viêm đường tiết niệu

Hoàng bá lợi tiểu tự nhiên

Theo y học cổ truyền, dịch chiết Hoàng bá dùng với liều lượng phù hợp có tác dụng lợi niệu, tăng bài tiết nước tiểu. Đây là cơ chế chính giúp loại bỏ các sỏi tiết niệu (sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang, sỏi niệu đạo) và cặn lắng. Ngoài ra, tác dụng này cũng giúp “rửa trôi” vi khuẩn và chất chuyển hóa của chúng ra khỏi đường tiểu, ngăn ngừa viêm tiết niệu tái phát.

Hoàng bá giúp giảm đau, giãn cơ trơn tiết niệu

Kết quả nghiên cứu tại Viện khoa học dược phẩm Monash – Australia năm 2009 cho thấy, hoạt chất tự nhiên trong vỏ thân và cành Hoàng bá có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương, qua đó làm giãn cơ trơn niệu quản, niệu đạo, tạo điều kiện để nước tiểu lưu thông dễ dàng giúp tăng đào thải các loại sỏi thận, sỏi tiết niệu. 

Nhờ tác dụng này, Hoàng bá giúp giảm hiện tượng sưng, phù, tổn thương đường tiểu do sỏi và viêm.

Hoàng bá có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm tiết niệu

Berberin và Palmatin là hai alcaloid chính quyết định tác dụng này của Hoàng bá. Theo các nhà khoa học tại Đại học Quốc gia Cheng Kung (Đài Loan), hai hoạt chất này có hoạt tính kháng khuẩn, chống viêm mạnh đối với nhiều chủng nấm và vi khuẩn như E.coli, tụ cầu vàng, nấm,… không thua kém nhiều so với kháng sinh tây y.

Đây là lí do Hoàng bá được coi là “kháng sinh tự nhiên” giúp đẩy lùi các bệnh lý nhiễm trùng tiểu (viêm đường tiết niệu) dùng cho cả nam và nữ.

Hoàng bá chứa kháng sinh tự nhiên chữa viêm tiết niệu

Bạn có thể quan tâm: Cách chữa viêm đường tiết niệu bẳng thuốc nam hiệu quả cao

Tổng hợp bài thuốc trị bệnh tiết niệu từ Hoàng bá

Với những công năng tuyệt vời kể trên, Hoàng bá được sử dụng rộng rãi hỗ trợ trị sỏi và viêm đường tiết niệu, kể cả trường hợp viêm mạn tính. Dưới đây là một số bài thuốc phổ biến:

Bài thuốc trị sỏi tiết niệu

Bài thuốc 1:

• Nguyên liệu: Hoàng bá, Đan sâm, Xa tiền mỗi loại 14g; Tỳ giải 20g; Thương truật, Liên nhục, Xương bồ mỗi loại 12g; Bạch linh 20g
• Thực hiện: Rửa qua với nước sau đó sắc uống ngày 1 thang, liên tục trong 7 ngày

Bài thuốc 2:

• Nguyên liệu: Hoàng bá, Đương quy, Xích thược, Tỳ giải, Ngưu tất mỗi loại 14g; Đào nhân 12g; quả Dứa dại 16g, Đăng tâm 6g.
• Thực hiện: Rửa qua với nước sau đó sắc uống ngày 1 thang, liên tục trong 7 ngày

Bài thuốc trị viêm tiết niệu, tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu đục

Bài thuốc 1:

• Nguyên liệu: Hoàng bá, Hoàng liên, Phục linh, Rễ cỏ tranh mỗi loại 12g; Mã đề 16g; Trư linh, Mộc thông, Hoạt thạch, Bán hạ chế mỗi loại 8g.
• Thực hiện: Sắc uống mỗi ngày 1 thang

Bài thuốc 2:

• Nguyên liệu: Hoàng bá 12g; Mộc thông, Chi tử, Chỉ xác, Đại hoàng, Nọc sởi mỗi vị 10g.
• Thực hiện: Sắc uống mỗi ngày 1 thang, chia 3 lần uống, trước bữa ăn 1 giờ. Uống liên tục trong 3 – 4 tuần.

Bên cạnh những bài thuốc cổ phương, hiện nay để tiết kiệm thời gian chế biến mà vẫn đảm bảo an toàn, hiệu quả, Hoàng bá được bào chế, kết hợp cùng nhiều thảo dược có tác dụng lợi tiểu, kháng khuẩn chống viêm dưới dạng viên uống thảo dược.

Ưu tiên dùng viên uống thảo dược chứa Hoàng bá trị sỏi & viêm tiết niệu

Hiện nay, sản phẩm kết hợp 7 thảo dược gồm Hoàng bá, Nhọ nồi, Xa tiển tử, Kim tiền thảo, Râu mèo, Râu ngô, Bán biên liên được đánh giá cao bởi khả năng tác động toàn diện theo nhiều cơ chế giúp bài sỏi, ngừa viêm công hiệu:

– Hỗ trợ lợi tiểu, tăng đào thải sỏi, cặn lắng và vi khuẩn.

– Giúp chống viêm kháng khuẩn, hỗ trợ giảm viêm tiết niệu.

– Giảm đau, giãn cơ trơn, hỗ trợ giảm chứng tiểu buốt, tiểu rắt, bí tiểu do viêm.

– Kiềm hóa nước tiểu, giảm nguy cơ tái phát sỏi.

Sản phẩm thảo dược này có ưu điểm là dễ dàng sử dụng cho nhiều lứa tuổi với liều lượng được nghiên cứu kỹ lưỡng, đảm bảo độ an toàn cao, ít tác dụng phụ ngay cả khi dùng dài ngày hỗ trợ điều trị sỏi kích thước lớn và viêm mạn tính.

Có thể thấy Hoàng bá là vị thuốc quý từ tự nhiên, an toàn cho những ai đang bị sỏi hoặc viêm đường tiết niệu. Bởi vậy, nếu đang gặp phải các bệnh lý này, bạn đừng bỏ lỡ những bài thuốc hay sản phẩm viên uống từ Hoàng bá được đề cập trong bài viết này.

Nếu cần tư vấn giải đáp thêm, bạn hãy liên hệ với chúng tôi qua điện thoại hoặc zalo số 0972.032.029 để được chuyên gia tiết niệu giải đáp nhanh nhất.

Bạn có thể quan tâm:

Viên uống thảo dược chứa Hoàng bá an toàn cho bệnh sỏi và viêm tiết niệu

Chữa sỏi tiết niệu bằng thảo dược dưới góc nhìn của chuyên gia

Tác giả: Dược sĩ Nam Anh

Biên tập viên sức khỏe Trung Mỹ

Nguồn tham khảo:

https://en.wikipedia.org/wiki/Phellodendron_amurense

https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-1095/phellodendron