Theo thống kê có khoảng 2 – 12% dân số mắc sỏi thận tiết niệu – căn bệnh đường tiết niệu phổ biến nhất, đặc trưng bởi cơn đau quặn thận, nếu không trị kịp thời sẽ dẫn đến biến chứng suy thận, vỡ thận, xơ hóa đường tiểu… đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng. Vậy bệnh sỏi thận tiết niệu có nguyên nhân do đâu? Phác đồ điều trị như thế nào? Câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây.

Bệnh sỏi thận tiết niệu là gì?

Sỏi thận tiết niệu là khối tinh thể rắn được tạo ra do sự kết tụ của một số thành phần trong nước tiểu. Các viên sỏi này hình thành tại thận hoặc ở các vùng khác trên đường tiết niệu, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình bài tiết nước tiểu và sức khỏe con người nên được gọi là bệnh sỏi thận tiết niệu.

Nguyên nhân, yếu tố nguy cơ gây bệnh sỏi thận tiết niệu

Nguyên nhân

Ở người khỏe mạnh, các thành phần của nước tiểu luôn được giữ ở nồng độ nhất định. Tuy nhiên vì lý do nào đó, nồng độ một số thành phần như Canxi, Acid uric, Cystein, Struvite tăng lên, chúng sẽ kết tụ tạo thành một số loại sỏi như:

– Sỏi canxi: chiếm 85%, thường do ăn nhiều thực phẩm giàu oxalat như: khoai tây chiên, socola, đậu phộng, củ cải…

– Sỏi acid uric: thường gặp ở người mắc bệnh gút, đang sử dụng hóa trị hoặc chế độ ăn quá nhiều protein động vật.

– Sỏi struvite: chiếm khoảng 5 – 15%, thường gặp ở người bị nhiễm trùng tiết niệu.

– Sỏi cystin: Đây là loại sỏi hiếm nhất, hình thành khi có bất thường trong quá trình tái hấp thu ở ống thận khiến nồng độ cystin trong nước tiểu tăng cao.

Yếu tố nguy cơ

Nếu thuộc các đối tượng sau thì bạn có nguy cơ mắc bệnh sỏi thận tiết niệu cao hơn so với những người khác:

– Lượng nước tiểu nhỏ hơn 1 lít/ ngày.

– Mất nước.

– Chế độ ăn giàu đạm, muối, đường.

– Là người da trắng.

– Đàn ông.

– Tuổi cao (>40 tuổi).

– Gia đình có người mắc sỏi thận.

– Mắc bệnh tuyến giáp, béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp.

– Phẫu thuật dạ dày, viêm ruột.

– Đang sử dụng thuốc chống co giật, thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn kênh canxi.

Triệu chứng nhận biết bệnh sỏi thận tiết niệu

Sỏi thận tiết niệu thường gây ra những cơn đau mức độ nặng, được gọi là cơn đau quặn thận. Các cơn đau này bắt đầu xuất hiện khi sỏi di chuyển từ thận xuống niệu quản, có thể đau một bên lưng, bụng dưới xương sườn hoặc ở cả 2 bên với cấp độ tăng dần hoặc theo nhịp độ đến và đi, lần sau đau hơn lần trước.

Cơn đau quặn lưng bụng dưới là triệu chứng điển hình của bệnh sỏi thận tiết niệu

Ngoài ra, người bệnh có thể gặp phải một số triệu chứng khác sau đây:

– Tổn thương thận, niệu quản, bàng quang, niệu đạo khiến nước tiểu có máu, đổi sang màu đỏ, hồng hoặc nâu sậm.

– Nước tiểu có mùi hôi.

– Buồn nôn, ói mửa.

– Đi tiểu khó, đau rát, tia tiểu nhỏ, tiểu nhiều lần.

– Ớn lạnh, sốt.

Phát hiện càng sớm, trị bệnh sỏi thận tiết niệu càng đạt kết quả cao. Do vậy, ngay khi nhận thấy dù chỉ một trong những biểu hiện trên, bạn hãy đi khám ngay và gọi đến tổng đài: 0972 032 029 hoặc (024) 3775 9051 để được tư vấn giải pháp trị tối ưu.

Bệnh sỏi thận tiết niệu có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nào?

Đa số chúng ta đều có sỏi thận tiết niệu tại một thời điểm nào đó trong đời, thế nhưng nếu kích thước viên sỏi nhỏ (đường kính < 4mm) thì chúng sẽ tự đào thải ra ngoài theo nước tiểu mà không gây ảnh hưởng gì đến sức khỏe. Trong trường hợp các viên sỏi lớn hơn, khó đi qua niệu quản, niệu đạo, chúng có thể gây tắc nghẽn đường tiểu hoặc ma sát gây tổn thương các cơ quan thuộc đường tiết niệu và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm đe dọa trực tiếp đến tính mạng như:

– Nhiễm trùng thận, bàng quang, niệu quản, niệu đạo.

– Xơ hóa thành đường tiểu.

– Suy thận.

– Vỡ thận.

Chẩn đoán bệnh sỏi thận tiết niệu

Một số xét nghiệm thường được tiến hành giúp chẩn đoán bệnh là:

– Xét nghiệm máu xác định nồng độ canxi, acid uric, chất điện giải…

– Xét nghiệm nước tiểu 24h kiểm tra phát hiện tinh thể, vi khuẩn, máu, bạch cầu.

– Siêu âm.

– Chụp X quang, chụp cắt lớp vi tính.

– Phân tích thành phần, cấu tạo sỏi thu được từ nước tiểu thông qua bộ lọc.

Phương pháp điều trị bệnh sỏi thận tiết niệu

Tùy thuộc vào kích thước, cấu tạo sỏi và nguyên nhân gây bệnh để lựa chọn một hoặc kết hợp các phương pháp điều trị, cụ thể:

Sỏi nhỏ, ít triệu chứng

Hướng điều trị: Tạo điều kiện để sỏi tự đào thải ra ngoài theo đường tiểu

Phương pháp điều trị:

– Uống nhiều nước: Theo các chuyên gia y tế, việc uống 2 – 3 lít nước mỗi ngày có thể giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi trong hệ thống tiết niệu của bạn. Điều này rất dễ thực hiện, tuy nhiên không phù hợp với người đang mắc bệnh huyết áp cao, bệnh tim mạch, suy thận,…

– Dùng thuốc giảm đau: Tự vượt qua cơn đau do bệnh sỏi thận tiết niệu là điều khá khó khăn. Do vậy nếu bệnh ở mức độ nhẹ, sỏi nhỏ, bạn có thể dùng một số loại thuốc nhóm N-said như: Ibuprofen, Acetaminophen (Paracetamol), Natri naproxen,…để giảm bớt tạm thời cảm giác đau đớn.

– Thuốc chẹn alpha: thường được chỉ định để làm giãn cơ niệu quản, giúp các viên sỏi đi qua nhanh và dễ dàng hơn, từ đó giảm bớt cơn đau cho người bệnh.

Uống nhiều nước là giải pháp trị bệnh sỏi thận tiết niệu đơn giản nhất

Sỏi lớn, các triệu chứng rõ rệt và thường xuyên

Hướng điều trị: Sỏi không thể tự đào thải ra ngoài nên cần can thiệp ngoại khoa để loại bỏ sỏi.

Phương pháp điều trị:

– Dùng sóng xung kích (ESWL) phá vỡ sỏi thành các mảnh nhỏ dễ di chuyển theo đường tiểu.

– Phẫu thuật nội soi cắt bỏ sỏi lớn trong thận.

– Phá vỡ sỏi trong niệu quản, thận bằng ống thông niệu đạo.

– Phẫu thuật tuyến cận giáp: nếu nguyên nhân gây bệnh sỏi thận niệu quản là do tuyến cận giáp hoạt động quá mức khiến nồng độ canxi trong máu và nước tiểu tăng cao.

Giải pháp tự nhiên giúp phòng ngừa và ngăn bệnh sỏi thận tiết niệu tiến triển

Sử dụng thảo dược

Trong y học cổ truyền, có nhiều thảo dược có tác dụng rất tốt đối với bệnh sỏi thận tiết niệu, trong đó, Râu ngô, Râu mèo, Kim tiền thảo, Xa tiền tử, Hoàng bá, Bán biên liên, Nhọ nồi là 7 loại thảo dược hữu ích nhất nhờ khả năng:

– Làm giảm đáng kể nồng độ chất tạo sỏi.

– Nâng pH nước tiểu giúp ngăn cản các chất kết tinh tạo sỏi.

– Lợi tiểu giúp bào mòn và tống sỏi ra ngoài dễ dàng.

– Giúp giảm đau, sưng viêm đường tiết niệu do sỏi.

Do vậy, người có nguy cơ cao hoặc đã mắc bệnh sỏi thận tiết niệu được khuyên nên sớm sử dụng những bài thuốc hoặc sản phẩm hỗ trợ bào chế từ các thảo dược này để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu, đồng thời ngăn sỏi tái phát bền vững.

Thiết lập lối sống khoa học

Bằng cách thay đổi những thói quen nhỏ trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh sỏi thận tiết niệu, cụ thể như sau:

– Uống nước thường xuyên trong ngày: Lượng nước khuyến cáo là khoảng 2 lít đối với người trưởng thành, thế nhưng nếu sống ở vùng khô, nóng, bạn có thể cần uống tới 3 lít hoặc hơn.

– Giảm thực phẩm giàu oxalat như: đậu bắp, rau bina, củ cải đường, khoai lang, hạt khô, sôcôla, trà, hạt tiêu đen…

– Chế độ ăn giảm muối.

– Giảm lượng protein nguồn gốc động vật: thịt bò, lợn, dê, gà… thay bằng protein thực vật như các loại đậu.

– Không dùng thuốc hay sản phẩm bổ sung canxi vì có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận. Tuy nhiên cần cung cấp đầy đủ lượng canxi hàng ngày qua thực phẩm vì chế độ ăn ít canxi có thể làm tăng sự hình thành sỏi thận tiết niệu ở một số người.

– Dùng thuốc chống tạo sỏi: Nếu bạn thuộc nhóm đối tượng dễ mắc bệnh sỏi thận tiết niệu thì bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc để kiểm soát lượng khoáng chất và muối trong nước tiểu như: thuốc lợi tiểu thiazid; allopurinol; kháng sinh;…

Ds Trần Huyền

Biên tập viên sức khỏe Trung Mỹ

Nguồn tham khảo:

https://www.healthline.com/health/kidney-stones

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/kidney-stones/symptoms-causes/syc-20355755

https://www.medicinenet.com/kidney_stones/article.html